Διατροφικές διαταραχές είναι οι καταστάσεις εκείνες όπου οι ασθενείς βιώνουν έντονη ανησυχία και φόβο για το σχήμα και το βάρος του σώματος.
Πιο συγκεκριμένα, υπάρχει έντονη προκατάληψη, τόσο για το βάρος, όσο και για το σχήμα του σώματος. Πρόκειται για ψυχολογικές παθήσεις που οδηγούν σε διαστρεβλωμένο τρόπο σκέψης και συμπεριφοράς απέναντι στο φαγητό.
Οι συμπεριφορές αυτές εκφράζονται με αυστηρές δίαιτες, υπεργυμανιστική, εκκαθαριστικές μεθόδους ή υπερκατανάλωση τροφής. Επηρεάζουν την υγεία των ασθενών σε σωματικό, αλλά και ψυχικό επίπεδο και παράλληλα πλήττεται και η κοινωνική τους ζωή.
Ποιές είναι και σε ποιές περιπτώσεις εμφανίζονται οι Διατροφικές Διαταραχές
Το γυναίκειο φύλο φαίνεται να εμφανίζει πιο συχνά μια διατροφική διαταραχή.
Το σημείο έναρξης τοποθετείται στα τέλη της εφηβείας και στις αρχές της ενηλικίωσης. Η πρόωρη εφηβεία μπορεί να φέρει νωρίτερα την πρώτη επαφή με τη δίαιτα. Η επιρροή από τους συνομηλίκους και η πίεση που ακούν με σχόλια για το σχήμα και το βάρος του σώματος άλλων, αυξάνουν τις πιθανότητες για εμφάνιση σε αυτήν την ηλικία.
Επιπρόσθετα, οι γυναίκες που έχουν συγγενή πρώτου βαθμού με Διατροφική Διαταραχή, έχουν 10 φορές περισσότερες πιθανότητες να αποκτήσουν και οι ίδιες. Οι Διατροφικές Διαταραχές συνδέονται ακόμα και με οικογενειακό ιστορικό κατάθλιψης.
Το ιστορικό παχυσαρκίας συνδέεται και αυτό με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης διατροφικών διαταραχών. Όταν η πρώτη δίαιτα ξεκινάει στην εφηβεία, οι πιθανότητες αυξάνονται κατακόρυφα. Αθλήματα όπως το μπαλέτο, οι πολεμικές τέχνες, κ.α. που δίνουν έμφαση στο βάρος συνδέονται και αυτά με αυτές τις παθήσεις.
Φυσικά, ευθύνη μπορεί να έχουν και τα ΜΜΕ, συμπεριλαμβανομένου και των social media. Προβάλλουν συνεχώς ψεύτικα πρότυπα ομορφιάς και ανορθόδοξους τρόπους απόκτησης ενός χαμηλού βάρους.
Τέλος, η σεξουαλική κακοποίηση, η κατάχρηση ουσιών, η κατάθλιψη, η δυσαρέσκεια για το βάρος και η χαμηλή αυτοεκτίμηση συμβάλλουν στην εμφάνιση διατροφικής διαταραχής.
Οι βασικές Διατροφικές Διαταραχές
Απαριθμώντας τις βασικότερες Διατροφικές Διαταραχές, σύμφωνα με την Αμερικανική Ψυχιατρική εταιρεία έχουμε τις:
- Νευρική Ανορεξία
- Νευρική Βουλιμία
- Αδηφαγική Διαταραχή
- Μη αλλιώς προσδιοριζόμενες Διατροφικές Διαταραχές
Νευρική Ανορεξία (Anorexia Nervosa)
Οι πάσχοντες αρνούνται να διατηρήσουν το βάρος του σώματος ακόμα και όταν αυτό βρίσκεται στο κατώτερο του φυσιολογικού ή και κάτω απ’ αυτό. Αυτό, το χαμηλό βάρος, το επιτυγχάνουν μειώνοντας πάρα πολύ την πρόσληψη του φαγητού.
Βλέποντας τον εαυτό τους στον καθρέφτη αντικρίζουν έναν παχύσαρκο άνθρωπο, ενώ στην πραγματικότητα είναι σκελετωμένοι. Έτσι, προκύπτει η διαστρεβλωμένη εικόνα σώματος.
Στα άτομα με Ανορεξία, υπάρχει ένας συνεχόμενος, καθημερινός και παράλληλα κουραστικός αγώνας για να διατηρήσει το σώμα την παιδική του σιλουέτα. Διακατέχονται από έντονο φόβο για την αύξηση του βάρους και την αλλαγή του σχήματος του σώματος. Παρατηρείται χαμηλή αυτοπεποίθηση και αυτοεκτίμηση.
Στις γυναίκες διακόπτεται η περίοδος ενώ στα έφηβα κορίτσια δεν εμφανίζεται. Στις μικρές ηλικίες, παιδική και εφηβική, παρουσιάζεται καθυστέρηση της ανάπτυξης η οποία εκδηλώνεται με στασιμότητα στο βάρος, χωρίς να υπάρχει απαραίτητα μείωσή του.
Εδώ συναντάμε το μεγαλύτερο ποσοστό θνησιμότητας, 10 – 15%, σε σχέση με τις υπόλοιπες ψυχιατρικές παθήσεις. Άλλες συνέπειες που εκδηλώνονται είναι η βραδυκαρδία, η αφυδάτωση, η υπόταση, η οστεοπενία και η οστεοπόρωση, η δυσκοιλιότητα, η κακή μνήμη και η αδυναμία συγκέντρωσης, οι εμμονές, η οξυθυμία, η αυπνία και το χαμηλό ανοσοποιητικό σύστημα.
Θεραπεία Νευρικής Ανορεξίας
Η Ανορεξία ανήκει στις Διατροφικές Διαταραχές όπου πρωταρχικός στόχος είναι η έναρξη της σίτισης.
Είναι σαν να μαθαίνουν οι ασθενείς να τρώνε από την αρχή. Παράλληλα ωθούμε στη μείωση των συμπεριφορών που έχουν να κάνουν με τη μείωση του βάρους και τη διόρθωση των αρνητικών πεποιθήσεων σχετικά με την τροφή.
Η ανάρρωση δεν έχει να κάνει μόνο με την αποκατάσταση του βάρους. Από μόνη της δεν οδηγεί στην ιάση. Το βάρος που επανακτάται, εύκολα μπορούν οι ασθενείς να το χάσουν ξανά.
Στόχος του εξειδικευμένου Διαιτολόγου Διατροφολόγου είναι η αποκατάσταση της βιοχημικής ισορροπίας. Να διαπιστωθούν δηλαδή τυχόν ελλείψεις σε θρεπτικά συστατικά και να καταρτιστεί ένα εξατομικευμένο διαιτολόγιο το οποίο θα ενισχύσει το σώμα.
Εκτός της επαναφοράς του βάρους στα φυσιολογικά, παράλληλα εργαζόμαστε και στο κομμάτι της θετικής ενίσχυσης αναφορικά με την εικόνα σώματος. Για να εξελιχθεί η θεραπεία και να φτάσουν οι ασθενείς στην ίαση είναι βασικό να κατανοήσουν ότι η υπάρχουσα συμπεριφορά απέναντι στο φαγητό είναι επιβλαβής, ακόμα και επικίνδυνη για την ίδια τους τη ζωή. Έτσι και μόνο έτσι θα καταφέρουν να την αλλάξουν και να υιοθετήσουν έναν νέο και ισορροπημένο τρόπο διατροφής.
Είναι σημαντικό να κατανοήσει το οικογενειακό περιβάλλον πως ο ρόλος του στη θεραπεία της Ανορεξίας είναι καθοριστικός. Με ειδικά εγχειρίδια, αλλά και την κατάλληλη στήριξη αναλαμβάνουν την ευθύνη της σίτισης στο σπίτι. Η σίτιση αυτή οφείλει πάντοτε να βρίσκεται σε αρμονία με τις οδηγίες του προγράμματος διατροφής.
Νευρική Βουλιμία (Bulimia Nervosa)
Στην Βουλιμία, η αντικειμενικά μεγάλη ποσότητα φαγητού που καταναλώνεται αντισταθμιζεται με ακατάλληλες εκκαθαριστικές μεθόδους.
Τέτοιες μέθοδοι μπορεί να είναι η χρήση καθαρτικών ή διουρητικών χαπιών, η πρόκληση εμετού, η υπεργυμναστική και οι αυστηρές δίαιτες. Η μεταβολή του βάρους θα καθορίσει τη συμπεριφορά και την αυτοεκτίμηση του πάσχοντος.
Οι παραπάνω συμπεριφορές αποσκοπούν στην αποτροπή αύξησης του βάρους ή στην τυχόν μείωση αυτού. Συνήθως, το βάρος των πασχόντων είναι φυσιολογικό.
Οι συνεχείς δίαιτες δίνουν τη θέση τους στα υπερφαγικά επεισόδια και αυτά στις εκκαθαριστικές μεθόδους που αναφέρθηκαν προηγουμένως. Έτσι, πυροδοτείται εκ νέου ένα επεισόδιο υπερφαγίας. Ο φαύλος κύκλος της υπερφαγίας είναι ψυχοφθόρος.
Οι πιο συχνές κλινικές εκδηλώσεις της Βουλιμίας είναι οι αρρυθμίες, η υπόταση–υπέρταση, το έμφραγμα, το εγκεφαλικό, η κατακράτηση υγρών, η οστεοπόρωση, οι διαταραχές του θυρεοειδούς, η κατάθλιψη, τα προβλήματα μνήμης, οι διαταραχές της περιόδου, η αδυναμία συγκέντρωσης, η διάβρωση τον δοντιών, η οξυθυμία, η οισοφαγίτιδα, η γαστρορραγία, η δυσκοιλιότητα–διάρροια και η απόφραξη του εντέρου.
Η Νευρική Βουλιμία ανήκει στις Διατροφικές Διαταραχές που συναντάται κυρίως σε γυναίκες.
Θεραπεία Νευρικής Βουλιμίας
Η θεραπεία και εδώ έγκειται στην αποκατάσταση της βιοχημικής ισορροπίας αλλά και στην ευαισθητοποίηση νευροδιαβιβατών που είναι υπεύθυνοι για την έναρξη του γεύματος και τον τερματισμό λήψης αυτού.
Με την μείωση των εκκαθαριστικών συμπεριφορών και την αποθάρρυνση για μείωση του βάρους, το σενάριο της ΜΗ -Δίαιτας, η διαδικασία επιταχύνεται. Παράλληλα, οι πάσχοντες εκπαιδεύονται να ακούνε το σώμα τους, να διαπιστώνουν τα παραπάνω μηνύματα και να φροντίζουν την ικανοποίηση τους.
Οι ασθενείς με Βουλιμία φαίνεται να είναι πιο πρόθυμοι και έτοιμοι να δεχθούν βοήθεια. Αυτό συμβαίνει γιατί βιώνουν πολύ άσχημα συναισθήματα μέσα στον φαύλο κύκλο της υπερφαγίας.
Η εκπαίδευση συνεχίζεται αναγνωρίζοντας για ποιον λόγο πεινάει κανείς κάθε φορά. Διαπιστώνεται έτσι η βιολογική και η συναισθηματική πείνα. Η απενεχοποίηση του φαγητού και κατανάλωση τροφής που στόχο έχει μόνο τη θρέψη του σώματος είναι απαραίτητο να γίνει. Τα μικρά, συχνά, καλά σχεδιασμένα, θρεπτικά γεύματα θα εφοδιάζουν τον εγκέφαλο με γλυκόζη και έτσι θα εξασφαλίζεται η εύρυθμη λειτουργία όλων των συστημάτων.
Η διατροφική φροντίδα της Νευρικής Βουλιμίας είναι σημαντική. Διορθώνοντας τις διατροφικές ελλείψεις, ο εγκέφαλος λαμβάνει όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται για να καταφέρει να ανταπεξέλθει και στην ψυχοθεραπεία.
Η συνδρομή εξειδικευμένου ψυχολόγου είναι σημαντική για να διακρίνει τη δομή του προβλήματος η οποία μπορεί να έχει βιολογική/ σωματική αλλά και ψυχολογική/συναισθηματική φύση. Ο γιατρός επίσης θα βοηθήσει να ανιχνευθούν ελλείψεις ηλεκτρολυτών μέσω αιματολογικών εξετάσεων και θα διερευνήσει περαιτέρω την καρδιακή λειτουργία.
Αδηφαγική Διαταραχή (Binge Eating Disorder)
Η Αδηφαγική Σιαταραχή ανήκει στις Διατροφικές Διαταραχές που χαρακτηρίζονται από επαναλαμβανόμενα επεισόδια υπερκατανάλωσης φαγητού με αίσθηση απώλειας ελέγχου.
Τα επεισόδια αυτά διαδέχονται αρνητικές σκέψεις (απέχθεια για τον εαυτό, ντροπή, ενοχές) χωρίς όμως την χρήση εκκαθαριστικών πρακτικών όπως στη Νευρική Βουλιμία. Οι ασθενείς τρώνε γρήγορα, κρυφά μεγάλη ποσότητα φαγητού και έχουν έντονο άγχος για το βάρος και το φαγητό. Σταματάνε να τρώνε μόνο όταν νοιώσουν δυσφορία.
Η Αδηφαφική Διαταραχή επιφέρει δυσάρεστες συνέπειες στο σώμα όπως η παχυσαρκία, ο Σακχαρώδης Διαβήτης, η κατακράτηση υγρών, η υπερλιπιδιαμία, η υπέρταση, η δυσκοιλιότητα, οι διαταραχές περιόδου, η ακατάσχετη πείνα, η εξάρτηση από τροφές και το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου.
Παρακινείται από ψυχολογικά αίτια όπως η κατάθλιψη, η χαμηλή αυτοεκτίμηση και η δυσκολία διαχείρισης συναισθημάτων τα οποία πυροδοτούν το υπερφαγικό επεισόδιο μιας και το φαγητό αποτελεί τη μόνη διέξοδο στο πρόβλημα.
Τα βιολογικά αίτια της αδηφαγίας είναι η υπογλυκαιμία εξαιτίας της πολύωρης ασιτίας, της ανεπαρκούς πρόσληψης υδατανθράκων, της έλλειψης θρεπτικών συστατικών και της ελλιπούς παραγωγής νευροδιαβιβαστών που συμβάλουν στη ρύθμιση πείνας και κορεσμού.
Πολύ υψηλό ποσοστό εμφάνισης της Αδηφαγικής Διαταραχής παρατηρείται στους ασθενείς με Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2. Επίσης, το ποσοστό εμφάνισης της νόσου σε παχύσαρκο πληθυσμό καλύπτει το 8%. Το 30% των ατόμων που επισκέπτονται κάποιον ειδικό για απώλεια βάρους καλύπτουν όλα τα χαρακτηριστικά της πάθησης.
Θεραπεία Αδηφαγίας
Η διατροφική θεραπεία της αδηφαγίας ακολουθεί το ίδιο μονοπάτι με αυτό της θεραπείας της Βουλιμίας.
Παράλληλα, εξειδικευμένος ψυχολόγος θα βοηθήσει το άτομο να αναγνωρίζει και να εκφράζει τα συναισθήματά του και να τα αποσυνδέσει από την κατανάλωση φαγητού. Καταλυτική είναι και η συμβολή του γιατρού με εμπειρία σε περιστατικά με Διατροφικές Διαταραχές για τη συνταγογράφηση των απαραίτητων εξετάσεων αλλά και κατάλληλου γυμναστή για να καταρτίσει ένα αντίστοιχο της κατάστασης σχέδιο εκγύμνασης.
Μη αλλιώς προσδιοριζόμενες διατροφικές διαταραχές
Σε αυτήν την κατηγορία συγκαταλέγονται οι Διατροφικές Διαταραχές που δεν πληρούν αυστηρά τα διαγνωστικά κριτήρια της Νευρικής Ανορεξίας και της Νευρικής Βουλιμίας καθώς και η Νευρική Ορθορεξία.
Για παράδειγμα, ένας ασθενής μπορεί να χει χάσει ένα μεγάλο μέρος του βάρους του μειώνοντας σημαντικά την λήψη τροφής και να έχει σταθεροποιηθεί σ’ αυτό το νέο-φυσιολογικό βάρος. Απ’ την άλλη οι εκκαθαριστικές πρακτικές μπορεί να χρησιμοποιούνται χωρίς μεγάλης έκτασης επεισόδια υπερφαγίας.
Θεραπεία
Και εδώ η θεραπεία εξελίσσεται με τις μεθόδους που αναφέρθηκαν παραπάνω στις υπόλοιπες Διατροφικές Διαταραχές.
Νευρική ορθορεξία (Orthorexia)
Στην Nευρική Oρθορεξία οι ασθενείς βιώνουν εμμονές με την κατανάλωση τροφών που θεωρούν υγιεινές/καθαρές και μόνο. Και εδώ είναι πιθανόν να προκληθούν σοβαρά προβλήματα ψυχικής και σωματικής υγείας.
Σύνδρομο Nυχτερινής Yπερφαγίας (Night Eating Syndrome)
Αυτού του τύπου η διαταραχή συναντάται κατά κύριο λόγο σε υπέρβαρα και παχύσαρκα άτομα.
Τα επεισόδια υπερφαγίας συμβαίνουν το βράδυ όπου καταναλώνονται παραπάνω από τις μισές θερμίδες της ημέρας. Η διατροφική συμπεριφορά επικεντρώνεται σε συγκεκριμένα τρόφιμα πλούσια σε λιπαρά και ζάχαρη με συνέπειες όπως αυπνία, πρωινή ανορεξία και κακή διάθεση μετά το υπερφαγικό.
Το Σύνδρομο Νυχτερινής Υπερφαγίας συναντάται τόσο σε άνδρες, όσο και σε γυναίκες.
Μια απειλή για την υγεία
Όλες οι Διατροφικές Διαταραχές αποτελούν απειλή για την υγεία του ανθρώπου.
Επιφέρουν βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες συνέπειες όπως η οστεοπόρωση, η υπογονιμότητα, οι αρρυθμίες, κ.α. Οι ψυχιατρικές διαταραχές συμπεριλαμβανομένης της κατάθλιψης, της ιδεοψυχαναγκαστικής συμπεριφοράς είναι έκδηλες σε παραπάνω από τις μισές περιπτώσεις ασθενών.
Περίπου 1 στους 4 ασθενείς θα αποπειραθούν να αυτοκτονήσουν. Η θεραπεία τους χρήζει αμεσότητας και ολιστικής διαχείρισης με τη συνεργασία εξειδικευμένου διαιτολόγου και διεπιστημονικής ομάδας, όπου αυτό είναι απαραίτητο.
Η αντιμετώπιση των Διατροφικών Διαταραχών απαιτεί ιδιαίτερο χειρισμό, επομένως μόνο ένα εξειδικευμένος Διαιτολόγος μπορεί να βοηθήσει στην αναγνώριση, αντιμετώπιση και θεραπεία της νόσου. Βασικός στόχος είναι η αποκατάσταση της θρέψης και η υποστήριξη του ασθενούς προκειμένου να αναπτύξει έναν ισορροπημένο τρόπο διατροφής.
Διατροφική υποστήριξη για την αντιμετώπιση Διατροφικών Διαταραχών
Εάν πιστεύετε ότι χρειάζεστε επιστημονική καθοδήγηση για κάποια από τις παραπάνω Διατροφικές Διαταραχές ή αναγνωρίζετε τα συμπτώματα τους σε κάποιο αγαπημένο σας πρόσωπο, το Διαιτολογικό γραφείο Περί Τροφής μπορει να σας υποστηρίξει.
Είμαστε πιστοποιημένοι Master Practitioners στην αντιμετώπιση Διατροφικών Διαταραχών και μπορούμε να σας εξυπηρετήσουμε δια ζώσης ή διαδικτυακά σε όποιο μέρος και να βρίσκεστε.
Υπάρχει λύση και θεραπεία! Επικοινωνήστε μαζί μας με όποιον από τους ακόλουθους τρόπους σας εξυπηρετεί:
- μέσω της φόρμας επικοινωνίας της ιστοσελίδας
- τηλεφωνικά στο 231 555 0150 για να προγραμματίσετε το ραντεβού σας
