Ένας πελαργός δεν φέρνει απαραίτητα μόνο την άνοιξη αλλά και μια εγκυμοσύνη. Είναι μια περίοδος αλλαγών στην ζωή ενός ζευγαριού. Αλλαγές τις οποίες αντιλαμβάνεται περισσότερο μια γυναίκα παρά ο σύντροφός της, αφού στο σώμα της θα φιλοξενηθεί το έμβρυο για εννέα μήνες. Τα τελευταία χρόνια οι ειδικοί δίνουν ολοένα και περισσότερη σημασία στην πρόσληψη βάρους κατά την εγκυμοσύνη. Φαίνεται ότι ένας μεγάλος αριθμός παθολογικών καταστάσεων οφείλεται στο βάρος γέννησης του μωρού αλλά και στο βάρος της μητέρας πριν και κατά την διάρκεια αυτής.
Η πρώτη και ίσως από τις κυριότερες αλλαγές που διαπιστώνονται κατά την διάρκεια των εννέα αυτών μηνών είναι η αύξηση του βάρους. Είναι φυσιολογική και αναμενόμενη και όταν γίνεται εντός των φυσιολογικών πλαισίων είναι δείκτης «καλής» υγείας για την μητέρα και το βρέφος. Το βάρος που πρέπει να προσλάβει μια εγκυμονούσα εξαρτάται από τον Δείκτη Μάζας Σώματος (ΔΜΣ ή BMI) που είχε πριν την εγκυμοσύνη, ο οποίος εύκολα υπολογίζεται διαιρώντας το βάρος (πριν την εγκυμοσύνη) με το τετράγωνο του ύψους. Τα αποτελέσματα που φαίνονται στον παρακάτω πίνακα θα δώσουν απάντηση σε πολλά ερωτήματα.
| ΔΜΣ ή BMI(β/υ2) | Συνιστώμενη συνολική αύξηση βάρους κατά την κύηση (kg) |
| Χαμηλό (BMI<19.8) | 12.5 – 18 |
| Φυσιολογικό (BMI 19.8 – 26) | 11.5 – 16 |
| Υψηλό (BMI>26.9 – 29) | 7 – 11.5 |
| BMI > 29 | >6 |
Προσοχή πρέπει να δείξουν οι παχύσαρκες γυναίκες (BMI > 29), γιατί κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης πρέπει να αυξήσουν το βάρος τους μόνο κατά 6 κιλά. Η απώλεια βάρους είναι απαγορευτική και αν χρειαστεί ο γυναικολόγος και ο διατροφολόγος που παρακολουθούν την μητέρα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί και καταρτισμένοι.
Λόγω της μεγαλύτερης ανάγκης του βρέφους για οξυγόνο, ο μεταβολισμός της εγκύου αυξάνεται κατά το 1/5 με αποτέλεσμα να αυξάνονται και οι ανάγκες σε ενέργεια και κατ’ επέκταση σε θρεπτικά συστατικά. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι πρέπει να τρώμε για δύο. Η σωστή και ισορροπημένη διατροφή κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης, θα αποτελέσει μια πολύ καλή αρχή για το παιδί. Τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται η μητέρα την περίοδο αυτή είναι πολλά και σημαντικά.
Αρχικά, το σημαντικότερο είναι να έχετε 3 κύρια γεύματα και 2 σνακ. Το σπουδαιότερο θρεπτικό συστατικό κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης είναι η πρωτεΐνη, ειδικότερα η υψηλής βιολογικής αξίας, αφού βοηθά στο χτίσιμο των νέων ιστών τόσο της μητέρας όσο και του βρέφους. Τέτοιου είδους πρωτεΐνη συναντάμε στο κρέας, το αυγό, τα πουλερικά, τα ψάρια, το γάλα, το τυρί και το γιαούρτι. Η σωστή ενυδάτωση του οργανισμού είναι επίσης σημαντική και εύκολα μπορεί να επιτευχθεί από την κατανάλωση νερού και φρουτοχυμών χωρίς προσθήκη ζάχαρης. Το νερό, πιο συγκεκριμένα, βοηθά στην αύξηση του όγκου του αίματος της μητέρας. Τα φρούτα και τα λαχανικά εποχής είναι πλούσια σε βιταμίνες και φυτικές ίνες οι οποίες προλαμβάνουν την δυσκοιλιότητα. Καλό είναι, το μήλο και η μπανάνα να μην καταναλώνονται σε μεγάλες ποσότητες γιατί επιτείνουν την παραπάνω κατάσταση όταν είναι υπαρκτή. Τα αμυλούχα τρόφιμα (πατάτες, ρύζι, ψωμί, ζυμαρικά, δημητριακά) εμπλουτίζουν τον οργανισμό με ενέργεια και θα ήταν προτιμότερο να χρησιμοποιείτε ολικής άλεσης προϊόντα αφού προσφέρουν και πολύτιμες φυτικές ίνες.
Το ασβέστιο είναι ένα πολύ σημαντικό μέταλλο, απαραίτητο κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης τόσο για την μητέρα όσο και για το έμβρυο. Πηγή ασβεστίου αποτελούν τα γαλακτοκομικά προϊόντα, τα όσπρια, το σπανάκι και οι ξηροί καρποί. Προτιμήστε αυτά με τα χαμηλά λιπαρά, όχι τα άπαχα, και μην τα συνδυάζεται με τρόφιμα που είναι πλούσια σε σίδηρο. Η βιταμίνη D, η οποία περιέχεται στα αυγά, στο γάλα, στις μαργαρίνες, στα εμπλουτισμένα δημητριακά πρωινού, στα λιπαρά ψάρια, στον τόνο , τον σολομό και το σκουμπρί θα βοηθήσει τον οργανισμό να απορροφήσει καλύτερα το ασβέστιο. Βιταμίνη D μπορούμε να λάβουμε και από την έκθεση μας στον ήλιο. Εν συνεχεία, ο σίδηρος αποτελεί συστατικό των ερυθρών αιμοσφαιρίων τα οποία πληθαίνουν εξαιτίας της αύξησης του όγκου του αίματος της μητέρας. Ζωικές τροφές πλούσιες σε σίδηρο είναι το κόκκινο κρέας, ο τόνος, ο σολομός, οι σουπιές, το χταπόδι και το αυγό. Φυτικής προέλευσης τροφές πλούσιες σε σίδηρο όπως φακές, σπανάκι, ρεβίθια κ.α. πρέπει να συνδυάζονται με βιταμίνη C για να μεγιστοποιείται η απορρόφηση του σιδήρου από τον οργανισμό. Καλό είναι να μην συνοδεύονται τα προηγούμενα γεύματα με ξύδι γιατί το τελευταίο έχει δράση αντίθετη από αυτή της βιταμίνης C. Το πορτοκάλι, το λεμόνι, το γκρέιπφρουτ, το σαγκουίνι, η πιπεριά, το ακτινίδιο είναι τρόφιμα που περιέχουν πολύ καλή ποσότητα βιταμίνης C η οποία χρησιμεύει κατά το τελευταίο τρίμηνο της εγκυμοσύνης στην ανάπτυξη των δοντιών και των οστών του μωρού και στην παραγωγή γάλακτος της μητέρας. Πολύ συχνά οι γυναικολόγοι συνιστούν και συμπληρώματα ασβεστίου και σιδήρου για να υπάρχει η μέγιστη δυνατή απορρόφηση.
Το φυλλικό οξύ, είναι μία βιταμίνη του συμπλέγματος Β και βοηθάει στην ανάπτυξη του νευρικού σωλήνα του μωρού από τον οποίο μετά θα διαμορφωθεί ο εγκέφαλος και ο νωτιαίος μυελός του βρέφους. Τρόφιμα πλούσια σε φυλλικό οξύ είναι τα λαχανάκια Βρυξελλών, το σπανάκι, το μπρόκολο, το κουνουπίδι, το λάχανο, τα ρεβίθια, τα φασολάκια, το μαρούλι, το ψωμί και τα δημητριακά προϊόντα που είναι εμπλουτισμένα με φυλλικό οξύ. Οι περισσότεροι γυναικολόγοι συστήνουν στις μέλλουσες μητέρες συμπληρώματα της βιταμίνης αυτής από την πρώτη κιόλας στιγμή που θα διαπιστώσουν την εγκυμοσύνη. Καλό είναι, αυτή την περίοδο, να μην γίνεται υπερπρόσληψη βιταμίνης Α από τα συμπληρώματα διατροφής με υψηλή περιεκτικότητα βιταμίνης Α, από το συκώτι και από κάποια φάρμακα για την ακμή γιατί μπορεί να προκαλέσουν προβλήματα στο έμβρυο.
Το ελαιόλαδο είναι η καλύτερη και πιο ιδανική λιπαρή ύλη αφού αποτελεί πηγή βιταμινών και καλών λιπαρών οξέων (ω – 3). Τα ω – 3 φαίνεται ότι προάγουν την δημιουργία του εγκεφάλου και της όρασης όσο το βρέφος βρίσκεται ακόμα στην μήτρα. Ακόμα προστατεύουν την μητέρα από την επιλόχεια κατάθλιψη. Το μαγνήσιο, το οποίο βοηθά την εγκυμονούσα να ανακουφίζεται από τις κράμπες βρίσκεται στους ξηρούς καρπούς, τα θαλασσινά και τα δημητριακά.
Τα καφεινούχα ποτά (καφές, τσάι, ενεργειακά ποτά) πρέπει να περιοριστούν αφού μπορούν εύκολα να προκαλέσουν εμετό και να σταθούν εμπόδιο στην απορρόφηση του ασβεστίου και του σιδήρου όταν καταναλώνονται μαζί με το γεύμα. Επίσης, κρίνεται απαραίτητη έως και αναγκαστική η διακοπή του καπνίσματος αφού μπορεί να προκαλέσει προβλήματα αναπνευστικής ανεπάρκειας στο βρέφος ακόμα και διακοπή του θηλασμού. Προσωπικά, θεωρώ εγκληματική την συνήθεια του καπνίσματος, ακόμα και του παθητικού, κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης. Το αλκοόλ απαγορεύεται επίσης, εκτός της μπύρας που δεν περιέχει αλκοόλ, η οποία εξαιτίας των ζυμών που περιέχει διευκολύνει την παραγωγή γάλακτος. Καλό είναι να αποφεύγετε και τα μεγάλα ψάρια αφού επιμολύνονται με βαρέα μέταλλα και υδράργυρο. Και μην ξεχνάτε ότι μετά την εγκυμοσύνη σειρά έχει ο θηλασμός ο οποίος θα επισφραγίσει την σχέση της μητέρας με το νεογέννητο μωρό της.
